Dlaczego warto zostać krwiodawcą i jak rozpocząć oddawanie krwi?
Krew jest lekiem, którego niczym nie można zastąpić. Podawana jest w stanach zagrożenia życia. Najnowocześniejsze i najbardziej skomplikowane zabiegi operacyjne nie byłyby możliwe do wykonania, gdyby nie było krwi. Jedynym źródłem krwi są zdrowi ludzie, którzy rozumieją, że oddanie krwi to rodzaj posłannictwa - ludzie tacy jak Ty!

Oddając krew możesz sobie wyobrazić, że dzięki Twojemu cennemu darowi krwi czyjeś życie zostanie uratowane. Ponownie będzie się mógł uśmiechać i przede wszystkim żyć! Osoba, która otrzyma Twoją krew pozostanie nieznana, ale pamiętaj że ona też jest czyimś przyjacielem, rodzicem lub krewnym.

Jeżeli:
- jesteś osobą pełnoletnią, a nie przekroczyłeś 65-ego roku życia
- czujesz się zdrowy
- ważysz nie mniej niż 50 kg
- pragniesz pomóc drugiemu człowiekowi
zjedz lekki posiłek, zabierz dokument ze zdjęciem i numerem PESEL, pozwalającym na stwierdzenie tożsamości i zgłoś się do Rejestracji w siedzibie naszego Centrum lub znajdź nas podczas jednej z wielu akcji wyjazdowych - miejsca i terminy znajdziesz na naszej stronie.

O czym musisz wiedzieć przed oddaniem krwi.

Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a kiłą, HIV, wirusem żółtaczki zakaźnej B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. Ponieważ od daty zakażenia np. wirusami żółtaczki, HIV do momentu wykrycia tych wirusów przez badania diagnostyczne może upłynąć okres nawet kilku miesięcy, dawca musi wypełnić kwestionariusz, w którym zadawane są także intymne pytania, które pozwalają określić, czy oddana krew będzie bezpieczna dla pacjenta. Pamiętaj o możliwości zarażenia drugiej osoby, mimo że badania diagnostyczne nie potwierdzają obecności czynników chorobotwórczych (tzw. okienko serologiczne) i nie oddawaj krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na możliwość zarażenia.

Ryzyko stwarzają:

1. wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
2. kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
3. kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami.
4. kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
5. kontakty seksualne w celu zarobkowym.
6. kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio.
7. nadużywanie alkoholu, stosowanie substancji psychoaktywnych.

Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza.

Dyskwalifikacja stała na oddanie krwi:

• ciężkie i przewlekłe choroby układu: krążenia(np. wady serca, choroba wieńcowa, zawał, stan po zawale, zapalenia serca, niewydolność krążenia);
• choroby naczyń krwionośnych, np: miażdżyca znacznego stopnia, stan po udarze mózgu, choroby tętnic, nawracające zapalenia żył;
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu oddechowego, np: zapalenie oskrzeli, czynna astma oskrzelowa, czynna gruźlica
• choroby ośrodkowego układu nerwowego ( np. padaczka, poważne choroby psychiczne, choroby układu nerwowego);
• nawracające omdlenia i napady drgawkowe poza poza drgawkami wieku dziecięcego (lub jeśli przez 3 lata od zakończenia leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek);
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu pokarmowego, np: przewlekłe biegunki, ostre i przewlekłe choroby wątroby;
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu moczowego;
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby skóry, np: sklerodemia;
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby gruczołów dokrwewnych i zaburzenia przemiany materii, np: choroba Gravesa-Basedowa, choroba Cushinga
• zakażenie chorobami zakaźnymi (np. żółtaczka zakaźna WZW B, WZW C);
• cukrzyca leczona insuliną;
• nowotwory złośliwe poza rakiem in situ, pod warunkiem całkowitego wyleczenia;
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układowe, np: kolagenzy (LE)
• kiła;
• choroby zakaźne, np: HIV I/II, HTLV, babeszjoza, goraczka Chagasa, leiszmanioza trzewna (Kala Azar), promienica, tularemia;

Dyskwalifikacja czasowa na oddanie krwi:

• zabieg operacyjny, biopsji, endoskopia, tatuaż, przekłucie uszu i innej części ciała - uniemożliwiają oddawanie krwi na okres 4 miesięcy od momentu ich wykonania;
• nie pobiera się krwi od alergików w okresie występowania objawów, przyjmowania leków ani w trakcie odczulania;
• pobyt w zakładzie karnym oraz 4 miesięcy po jego opuszczeniu;
• okres miesiączkowania i 3 dni po zakończeniu;
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu kanałowym lub  innych drobnych zabiegach chirurgicznych;
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa;
• 4 m-ce w przypadku wszczepienia implantu i innych zabiegów chirurgicznych;
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q;
• 3 lata po dniu ustąpienia objawów i zakończenia leczenia malarii; pobieranie krwi jest po tym czasie możliwe tylko jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym będą negatywne;
• 2 lata od ustąpienia objawów gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekłą choroba serca;
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku i kości;
• 6 miesięcy od wyleczenia z toksoplazmozy;
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej;
• 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów gorączki  >38oC, przyjmowanie antybiotyków;
• okres ciąży i 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży;
• 4 miesiące po przetoczeniu krwi i jej składników;
• 4 miesiące po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek;
• co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej;
• 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów gorączki ponad 38 st. C, grypy, infekcji grypopodobnej;
• kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas odpowiadający dwukrotnemu okresowi inkubacji, a w przypadku narażenia na zakażenie kilkoma czynnikami chorobotwórczymi - dyskwalifikacja jak dla choroby o najdłuższym okresie inkubacji;
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 4 miesięcy;
• po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami,
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi/inaktywowanymi wirusami, bakteriami, riketsjami,
• 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą),
• 2 tygodnie w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (bez kontaktu z chorobą),
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu (profilaktyka przedeksozycyjna)

Przyjmowanie witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych nie jest przeciwwskazaniem do oddania krwi.

Pobieranie krwi metodą konwencjonalną tzn. krwi pełnej

Jednorazowo pobiera się 450 ml krwi pełnej, która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe, krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do żyły, do jednorazowych, jałowych pojemników z tworzywa sztucznego. Oddanie 450 ml krwi trwa ok. 5-10 minut. Przerwa pomiędzy kolejnymi pobraniami krwi pełnej nie może być krótsza niż 8 tygodni. W ciągu roku mężczyzna może oddać krew pełną 6 razy a kobieta 4 razy w ciągu 12 miesięcy.

Pobieranie preparatów metodą aferezy

Zabiegi wykonuje się przy pomocy urządzeń zwanych separatorami, które umożliwiają pobieranie od dawcy tylko wybranych składników krwi. W ten sposób można pobierać:

• osocze (specyfika zabiegu wpływa na czas poboru, który wynosi zwykle ok. 30 minut)
• płytki krwi
• krwinki czerwone (erytrocyty)
• krwinki białe (leukocyty)

Pobieranie granulocytów i płytek krwi: zabieg trwa od 30 do 90 minut.

Pobieranie osocza - plazmafereza

1. Od jednego dawcy nie można pobrać w okresie roku więcej niż 25 litrów netto (tj. bez dodatku antykoagulantu)
2. W okresie jednego miesiąca nie można pobrać od jednego dawcy więcej niż 1,5 litra osocza netto
3. Jednorazowo, bez uzupełniania objętości krążącej, od dawcy można pobrać metodą plazmaferezy nie więcej niż 650 ml osocza netto
4. Przerwa pomiędzy pobraniami osocza metodą plazmaferezy nie może być krótsza niż 2 tygodnie, chyba że lekarz wyrazi zgodę na skrócenie tej przerwy

Pobieranie płytek krwi - trombafereza

Jednorazowo pobiera się 300-400 ml płytek zawieszonych w osoczu. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa od 1 do 2 godzin. Przerwy pomiędzy zabiegami trombaferezy nie powinny być krótsze niż 4 tygodnie. Zabiegi trombaferezy mogą być wykonywane nie częściej niż 12 razy w roku.

Pobieranie krwinek czerwonych - erytroafereza

Jednorazowo pobiera się 600 ml krwinek czerwonych. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa ok. 1,5 godziny. Krwinki czerwone można oddawać co 6 miesięcy.

Pobieranie krwinek białych - leukafereza

Jednorazowo pobiera się 200 ml krwinek białych. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa 2 godziny. Krwinki białe można oddawać tą metodą co 4 tygodnie, nie częściej niż 12 razy w roku.

Mężczyźni mogą oddawać krew nie częściej niż 6 razy , a kobiety nie częściej niż 4 razy w ciągu 12 miesięcy.

Zabiegi trombaferezy mogą być wykonywane nie częściej niż 12 razy w roku.

Pamiętaj również, że jeśli uważasz, że Twoja krew nie nadaje się do przetoczenia innemu człowiekowi, możesz to zgłosić w RCKiK.

Następne oddanie krwi lub jej składnika

Oznaczenie grup krwi w układach AB0 i Rh

U każdej osoby na powierzchni krwinek czerwonych istnieją antygeny, które decydują o przynależności do określonej grupy krwi. Można oznaczyć 4 podstawowe grupy krwi:

• grupa 0 - brak antygenów A i B
• grupa A - istnieje antygen A
• grupa B - istnieje antygen B
• grupa AB - istnieje antygen A i B

Oprócz antygenów na krwinkach czerwonych w surowicy krwi znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnemu antygenowi, np.

• grupa 0 - przeciwciała anty-A i anty-B
• grupa A - przeciwciała anty-B
• grupa B - przeciwciała anty-A
• grupa AB - nie posiada przeciwciał

Czynnik Rh

Na krwinkach czerwonych oprócz antygenów ABO u 85% ludzi występuje antygen Rh-D, który określa przynależność do grupy Rh dodatniej. U pozostałych 15% czynnik ten nie występuje i zalicza się ich do grupy Rh ujemnej.

Zasady kwalifikowania Kandydatów