Rys historyczny
RCKiK jest ośrodkiem służby krwi przeznaczonym do pobierania krwi od uprzednio zakwalifikowanych krwiodawców, oddzielania składników krwi oraz zaopatrywania w nie w ciągu całej doby szpitali własnego terenu, a w przypadkach nagłych niedoborów – oddziałów szpitalnych całego kraju.
Historia rozwoju krwiodawstwa w Polsce ma swój początek w okresie międzywojennym. Pomimo, że było wielu propagatorów leczenia krwią, przetaczano ją rzadko, jedynie w większych szpitalach. Stosowano przede wszystkim bezpośrednią metodą przetaczania krwi, dawca – biorca. Dopiero w latach 1947 – 1949 Polski Czerwony Krzyż utworzył z upoważnienia Ministerstwa Zdrowia pierwsze Stacje Konserwowania i Przetaczania Krwi w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Katowicach, Gdańsku, Szczecinie, Krakowie i Lublinie.
W roku 1949 w Kaliskim Szpitalu Miejskim otwarty został Punkt Krwiodawstwa jako ekspozytura Stacji Konserwowania i Przetaczania Krwi w Poznaniu. Dwa lata później powołany został przez Ministerstwo Zdrowia Instytut Hematologii w Warszawie, którego zadaniem była organizacja Służby Krwi w Polsce oraz naukowy i fachowy nadzór nad siecią placówek Służby Krwi.
W 1951 roku Polski Czerwony Krzyż przekazał wówczas istniejące Stacje Społecznej Służbie Zdrowia. Organizację Kaliskiej Służby Krwi rozpoczęto w 1951 roku od budowy siedziby Stacji przy ul. Kaszubskiej 9 w Kaliszu. Stacja Krwiodawstwa w Kaliszu właściwą działalność rozpoczęła 1 stycznia 1953 roku. Organizacyjnie podlegała i była finansowana przez Wojewodę Poznańskiego, merytoryczny nadzór nad Stacją pełniła Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa w Poznaniu.
W roku 1957 rozpoczęto liofilizację osocza przy wykorzystaniu francuskiego liofilizatora marki „Usifroid” opartego na metodzie Levine’a. Przez następne lata osocze liofilizowane produkowane było na bardziej wydajnych aparatach produkcji niemieckiej. Z dniem 1 grudnia 1993 roku decyzją Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej osocze liofilizowane wycofano z asortymentu środków dopuszczonych do stosowania w lecznictwie.
Najbardziej efektywnym osiągnięciem Kaliskiej Służby Krwi było wprowadzenie w 1973 roku powszechnej profilaktyki Konfliktu Rh – preparatem immunoglobuliny anty – D, przygotowywanym z osocza przez Instytut Hematologii. Preparat wdrożony przez stacje krwiodawstwa, pozwolił na przestrzeni 25 lat prawie zlikwidować problemy choroby hemofilitycznej noworodków. Kolejno wprowadzonym preparatem była immunoglobulina anty HBs, chroniąca zarówno noworodki matek HBsAg dodatnich, jak i personel służby zdrowia po ekspozycji materiałem zakaźnym.
W roku 1975 Kaliska Stacja obejmuje swym zasięgiem dziesięć powiatów południowo – wschodniej części województwa poznańskiego tworząc Kaliski Rejon Służby Krwi. W rejonie utworzono dwanaście przyszpitalnych Punktów Krwiodawstwa.
Poza działalnością podstawową, pracownia serologiczna grup krwi Stacji wykonuje dla wszystkich poradni „K” w rejonie badania w zakresie grup krwi i układu Rh a od 1973 roku stosownie do Zarządzenia Ministrów: Zdrowia i Opieki Społecznej, Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Komunikacji wykonuje określanie grup krwi dla potrzeb trwałej ewidencji z wpisaniem w dowodach i dokumentach osobistych krwiodawcom i zgłaszającym się obywatelom ( w pierwszej kolejności – wojskowi, funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, kierowcy, górnicy, strażacy itp., z późniejszymi zmianami). Wobec pełnego pokrycia zapotrzebowania szpitali na krwinki czerwone i w celu właściwego wykorzystania krwi od dawców, w sytuacji narastającego zapotrzebowania na preparaty osoczopochodne w 1985 roku wprowadzono w Stacji pobieranie od dawców tylko osocza, metodą plazmaferezy manualnej. W pierwszym roku pobrano 157 litrów osocza. W kolejnych latach wprowadzono badanie wirusów WZB, WZC, HIV, a pracownię serodiagnostyki wirusowego zapalenia wątroby wyposażono w nowoczesny sprzęt do oznaczania wirusów WZB, WZC, HIV. Również w 1986 roku powstała Pracownia Zgodności Tkankowej HLA, która otrzymała bardzo nowoczesny mikroskop tzw. „odwrócony” Zeis Jena. Pracownia ta zajmuje się badaniem układu białokrwinkowego, a szczególnie wykrywaniem przeciwciał limfocytotoksycznych oraz typowaniem antygenu HLA klasy I u dawców szpiku.
W 1993 roku Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie wspólnie z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej opracowują Program Samowystarczalności Kraju w zakresie preparatów osoczopochodnych. Zostaje podpisana umowa z Szwajcarskim Czerwonym Krzyżem na frakcjonowanie polskiego osocza. W 1994 roku do Polski trafiają pierwsze preparaty osoczopochodne, albuminy, sandoglobuliny, koncentrat czynnika VIII. Kaliska Stacja od samego początku bierze udział w tym programie, wysyłając do frakcjonowania około 5.000 Litrów osocza rocznie. Przystąpienie do programu samowystarczalności zobligowało kaliską Stację do doposażenia oddziałów terenowych w nowoczesną aparaturę do pobierania osocza i w zamrażarki do szokowego mrożenia osocza. W 1994 roku w Separatory osocza Autopheresis C firmy Baxter wyposażono Punkty Krwiodawstwa w Koninie, Ostrowie Wlkp. i Krotoszynie. Wszystkie Punkty (poza Turkiem i Ostrzeszowem) otrzymały nowoczesne wirówki do preparatyki krwi i bardzo wydajne zamrażarki celem uzyskania jak największej ilości osocza świeżo mrożonego.
Rok 1993 okazał się również rokiem licznych zmian organizacyjnych. Wycofano z produkcji osocze liofilizowane, co dało początek modernizacji pracowni preparatów krwiopochodnych.
W roku 1994 rozpoczęto wdrażanie systemu komputerowego „Banku Krwi”. System ten obsługuje wszystkie pracownie Stacji, kontroluje cały proces produkcyjny, od rejestracji dawcy poprzez badania laboratoryjne, pobieranie, preparatykę i ekspedycję gotowych preparatów.
Już w 1993 roku rozpoczęto pracę nad wdrażaniem w Stacji zasad GMP (Dobra Praktyka Produkcyjna). W 1996 roku wprowadzono system kodów paskowych mających maksymalizować bezpieczeństwo krwi i preparatów krwiopochodnych.
W związku z tym Kaliska Stacja została zaproszona do poddania się w 1997 roku jako jedna z trzech w Polsce inspekcji międzynarodowej komórki kontroli jakości Centralnego Laboratorium Szwajcarskiego Czerwonego Krzyża. Efektem tej kontroli było stwierdzenie, że Kaliska Stacja pracuje zgodnie z normami Unii Europejskiej.
Historię kaliskiej Stacji Krwiodawstwa podzielić można na trzy okresy, które w pewnym sensie łączą się ze zmianami w podziale administracyjnym Kraju.
I. Okres od momentu powstania w 1953 roku do 1975 roku;
II. Okres od 1975 roku do końca 1998 roku;
III. Okres od 1 stycznia 1999 roku;
Okres pierwszy jest to okres od momentu powstania kaliskiej Stacji Krwiodawstwa do dnia objęcia zasięgiem działania dziesięciu powiatów południowo – wschodniej części ówczesnego województwa poznańskiego.
Okres następny to lata od 1975 roku do dnia 31.12.1998 r. czyli do ostatniego dnia przed wejściem w życie reformy administracyjnej kraju.
Oraz okres od dnia 1 stycznia 1999 roku od dnia dzisiejszego.
W sierpniu 1998 roku Wojewoda Kaliski Zarządzeniem nr 106 przekształcił publiczny zakład opieki zdrowotnej pod nazwą Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa w Kaliszu w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej o tej samej nazwie. Stacja zostaje wpisana do rejestru wojewody w pozycji PZOZ nr 11. W dniu 10 grudnia 1998 roku Sąd Rejonowy w Kaliszu, wydział V Gospodarczy Sekcja Rejestrowo – Upadłościowa wpisuje do rejestru Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej PZOZ nr 11. Od tego momentu Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa w Kaliszu uzyskuje osobowość prawną. Gospodarka finansowa Stacji prowadzona jest obecnie na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości. Do dnia 10 grudnia 1998 roku Stacja była jednostką budżetową.
Uchwalona w dniu 22 sierpnia 1997 roku Ustawa o publicznej służbie krwi weszła w życie 1 stycznia 1999 roku, również tego dnia weszło w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Na mocy tych dwóch aktów prawnych Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa w Kaliszu przekształcona została w Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Kaliszu, z siedzibą w Kaliszu, obejmując wchodzące w skład województwa wielkopolskiego powiaty jarociński, kaliski, kępiński, kolski, koniński, krotoszyński, ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski, słupecki i turecki oraz miasta na prawach powiatów Kalisz i Konin. Organem założycielskim dla RCKiK w Kaliszu od tego czasu jest Minister Zdrowia. Decyzją nr R-MZ/0144/1999 Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Kaliszu wpisane zostało do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez Ministra Zdrowia pod numerem R-MZ/328. nadzór merytoryczny nad RCKiK w Kaliszu pełni Instytut Hematologii i Transfuzjologii siedzibą w Warszawie.
W roku 1999 w RCKiK powstała nowoczesna Pracownia Biologii Molekularnej, która od 2000 roku rozpoczęła oznaczanie RNA-HCV. W pracowni tej od 2006 roku wykonuje się badanie RNA-HCV, RNA-HIV oraz DNA-HBV, które służą do kwalifikacji donacji.
W 2004 roku RCKiK pozyskało akredytację MZ uprawniającą do pobierania, przetwarzania, przechowywania i wydawania składników krwi. Jednostka nasza spełnia wszystkie kryteria i normy bezpieczeństwa, które stanowią wymóg otrzymania certyfikatu jakości. Dzięki wdrożonemu Systemowi Zarządzania Jakością pozyskaliśmy w lipcu 2004 roku certyfikat ISO PN-EN 9001:2001. Zarządzając tym systemem dążymy do ciągłego polepszania jakości naszej pracy realizując działania doskonalące, aby osiągnąć cel strategiczny RCKiK.
W tym samym roku pozyskaliśmy Zezwolenie Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego na produkcję i dopuszczenie do obrotu osocza świeżo mrożonego.
W roku 2005 zgodnie z rozporządzeniem MZ, RCKiK w Kaliszu rozwinęło pracę dydaktyczną, powiększając zakres szkoleń dla lekarzy, pielęgniarek i położnych w zakresie krwiolecznictwa w ZOZ. Grupa ta poszerzyła grono objętych dydaktyką pracowników diagnostyki serologicznej oraz lekarzy stażystów. Dzięki naszej działalności przeszkoleni lekarze, pielęgniarki, położne, diagności laboratoryjni i technicy stworzyli wysoce wykwalifikowaną kadrę w zakresie krwiolecznictwa.
Istotą funkcjonowania RCKiK byli, są i będą krwiodawcy. To dzięki tym ludziom odpowiadającym na potrzebę krwi możliwe jest ratowanie życia i zdrowia wielu pacjentów. Stawiając na współpracę, promocję honorowego krwiodawstwa oraz realizację celu strategicznego w 2006 roku powołano Sekcję ds. Promowania Honorowego Krwiodawstwa.
Na przestrzeni kolejnych lat RCKiK w Kaliszu rozwija swoją infrastrukturę oraz udoskonala procesy technologiczne, aby sprostać zapotrzebowaniu szpitali na krew i jej składniki. Wprowadzenie nowego sprzętu do pobierania, wytwarzania i przechowywania krwi i jej składników oraz diagnostyki serologicznej i wirusologicznej pozwoliło osiągnąć europejski standard służby krwi.
Nasze centrum rozszerza i polepsza swoją bazę lokalową. W latach 2005 – 2006 powstało : Archiwum Centralne, Sekcja ds. Promowania HK, pomieszczenia socjalne dla kierowców, Mroźnia Centralna nr 2 do długoterminowego przechowywania osocza świeżo mrożonego.
W roku 2007 przeprowadzano remonty Rejestracji Krwiodawców oraz Holu dla Dawców.
W ramach doskonalenia logistycznego zakupiono nowy środek transportu.
W strategię RCKiK w Kaliszu, jako jeden z celów operacyjnych wpisane jest podnoszenie kwalifikacji zawodowej personelu. Na przestrzeni lat pracownicy podejmowali naukę na wyższych studiach, kończyli studia podyplomowe i zdobywali specjalizację wymagane na stanowiskach kierowniczych służby krwi.
W roku 2007 czterech diagnostów laboratoryjnych zdobyło tytuł specjalizacyjny z zakresu laboratoryjnej transfuzjologii medycznej, jeden lekarz z zakresu transfuzjologii klinicznej.
Pracownicy stale podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe również poprzez uczestnictwo w zewnętrznych kursach doskonalących, seminariach i szkoleniach wewnętrznych.
W styczniu 2008 roku w RCKiK wdrożono realizację działań dotyczących ISBT 128 zgodnie z obowiązującym harmonogramem działań. Pierwszy kwartał tego roku zaowocował zmianą szaty graficznej etykiety głównej składników krwi zgodnie z wymaganiami ISBT 128.
2010-2011 rok to kolejne specjalizacje z zakresu laboratoryjnej transfuzjologii medycznej, zakończony harmonogram wdrożenia ISBT 128 oraz zmiany schematu organizacyjnego w RCKiK.
Pobierana przez RCKiK w Kaliszu i OT: Konin, Ostrzeszów, Ostrów Wlkp., Krotoszyn krew zaspokaja potrzeby wszystkich trzynastu placówek służby zdrowia z regionu kaliskiego i konińskiego, trafia również do placówek zdrowia innych miast niosąc ratunek potrzebującym.
W roku 2011 RCKiK nawiązało owocną współpracę z firmą frakcjonującą osocze.
W kwietniu 2013 r., zgodnie z obowiązującymi standardami dotyczącymi wykonywania badań z zakresu immunologii transfuzjologicznej u dawców, zautomatyzowano w/w zakres badań w Pracowni Grup Krwi Krwiodawców.
W roku 2014 w ramach renowacji budynku, przeprowadzono remont dachu, holu dla dawców, elewacji oraz nawierzchni wokół RCKiK.
W roku 2015 w ramach doskonalenia infrastruktury w RCKiK w Kaliszu, zakupiono środki do transportu krwi i jej składników oraz personelu. Zakupiono również do procesu wytwarzanie (B) automatyczne prasy, zamrażarkę szokową oraz program umożliwiający statystykę danych. Sekcja ds. Promowania Honorowego Krwiodawstwa udoskonaliła komunikację z dawcą wprowadzając kontakt SMS.
W roku 2016 zgodnie z zaleceniami umów jakościowych frakcjonatorów wprowadzono wykonywanie badań DNA-Parvo B19 i RNA- HAV w Pracowni Czynników Zakaźnych Przenoszonych przez Krew oraz wprowadzono nowe środki transportu składników krwi i krwi pełnej.
W roku 2017 zmodernizowano składnicę akt.
W roku 2018 w RCKiK w Kaliszu uruchomiono w Pracowni Czynników Zakaźnych Przenoszonych przez Krew zintegrowaną linię diagnostyczną do badań serologicznych i NAT. Pozyskało ze środków MZ samochód do transportu krwi i jej składników oraz transportu pracowników na ekipach wyjazdowych, a także zmodernizowano pomieszczenia w OT w Ostrzeszowie. Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą o Publicznej Służbie Krwi i Obwieszczeniem MZ utworzono Dział Farmacji Szpitalnej.
W roku 2019 wybudowano kolejną mroźnię do przechowywania osocza świeżo mrożonego, dzięki czemu udoskonaliliśmy warunki przechowywania osocza oraz organizację wysyłek. Pracownia Grup Krwi Krwiodawców wzbogaciła zasoby infrastruktury o nowe urządzenie do etykietowania i zgrzewania drenów. Oddziały Terenowe zostały doposażone w separatory do poboru osocza. W Pracowni Czynników Zakaźnych Przenoszonych przez Krew rozbudowano system preanalityczny (sorter próbek) Cobas p512 o moduł wirówki laboratoryjnej. Doposażono również Pracownię Preparatyki o dodatkową wirówkę do krwi pełnej i składników krwi. W ramach doskonalenia procesu pobierania KKP metodą aferezy zakupiono dodatkowy separator komórkowy.
10 czerwca 2020 r. Ministerstwo Zdrowia powołało nowego Dyrektora Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Kaliszu. Od tego dnia stanowisko to piastuje pani Małgorzata Tarnawska.
W związku ze stanem pandemii, ogłoszonym na terenie naszego kraju, w listopadzie doposażono RCKiK w Kaliszu w urządzenie do redukcji patogenów, celem inaktywacji osocza, pobieranego od Ozdrowieńców.
W sierpni 2021r. w RCKiK w Kaliszu powołano stanowisko Z-cy Dyrektora ds. Medycznych, które objął lek. Dariusz Szambelan.
W październiku 2021r. w ramach zwiększenia bezpieczeństwa i komfortu dawców przeprowadzono generalny remont strefy dawców, obejmujący hol dla dawców z korytarzem głównym, strefą dla osób oczekujących. Wyodrębniono drugi gabinet lekarski wykonano remont stołówki wraz z przeniesieniem kasy i stworzeniem miejsca na urządzenie do samoobsługi w zakresie przygotowania napojów.
